Welke rechten heb ik als slachtoffer of nabestaande?
De Rechtspraak heeft een handleiding opgesteld (Slachotffer en de rechtspraak) waarin de positie en de rechten van het slachtoffer in het strafproces worden besproken. In deze handleiding worden de volgende rechten nader toegelicht:
1. Correcte Bejegening
• Slachtoffers hebben recht op een respectvolle, tactvolle en niet-discriminerende behandeling.
• Het vermijden van secundaire victimisatie is essentieel.
• De overheid moet alle slachtofferrechten daadwerkelijk waarborgen en uitvoeren.
2. Recht op Informatie
• Slachtoffers hebben recht op:
• Algemene informatie over hun rechten.
• Informatie over het verloop van de zaak (bijv. zittingstijdstippen, aard van de aanklacht, einduitspraak).
• Informatie over de invrijheidstelling of ontsnapping van de verdachte.
• Toegang tot het Slachtoffer Informatie Portaal om de status van de zaak online te volgen.
• De politie en het Openbaar Ministerie zijn verplicht slachtoffers actief te informeren.
3. Spreekrecht
• Slachtoffers mogen tijdens de strafzitting hun ervaringen en mening uiten, zonder beperking in reikwijdte (bijv. bewijs, strafmaat).
• Nabestaanden hebben ook spreekrecht.
• Het spreekrecht kan schriftelijk worden uitgeoefend via een slachtofferverklaring.
4. Schadevergoeding
• Slachtoffers kunnen schadevergoeding eisen als benadeelde partij, voor zowel materiële als immateriële schade.
• Er zijn regelingen voor schadevergoeding, zoals het Schadefonds Geweldsmisdrijven.
5. Beschermingsmaatregelen
• Slachtoffers hebben recht op beschermingsmaatregelen, zoals contact- en locatieverboden.
• Via het Europees beschermingsbevel kunnen grensoverschrijdende beschermingsmaatregelen worden genomen.
6. Toegang tot Processtukken
• Slachtoffers mogen relevante processtukken inzien en hiervan afschriften ontvangen, mits deze noodzakelijk zijn voor hun rechtspositie.
• Toegang tot stukken is kosteloos.
7. Specifieke Bescherming voor Kwetsbare Slachtoffers
• Minderjarigen, slachtoffers van gewelds- of zedendelicten en mensen met een verstandelijke beperking krijgen aanvullende bescherming.
• Dit kan bijvoorbeeld aparte wachtruimtes en audiovisuele opnamen van verhoren omvatten.
8. Individuele Beoordeling
• Slachtoffers krijgen een individuele beoordeling om vast te stellen of extra bescherming nodig is, afhankelijk van de persoonlijke situatie en het type delict.
9. Recht op Klacht en Herziening
• Slachtoffers kunnen via een klachtprocedure bezwaar maken tegen een besluit van het Openbaar Ministerie om een verdachte niet te vervolgen.
• Dit kan via een artikel 12 Sv-klachtprocedure.
10. Toegang tot Slachtofferhulp
• Slachtoffers worden door de politie en het Openbaar Ministerie doorverwezen naar organisaties zoals Slachtofferhulp Nederland voor ondersteuning.
11. Gratis Rechtsbijstand
• Slachtoffers van ernstige zeden- of geweldsmisdrijven hebben recht op gratis rechtsbijstand, ongeacht hun financiële situatie.
• Dit recht geldt ook voor nabestaanden van slachtoffers van levensdelicten.
• Gratis rechtsbijstand omvat bijstand tijdens het strafproces en bij voorafgaande gesprekken met de officier van justitie of rechter-commissaris.
Heeft u vragen over uw rechten als slachtoffer of nabestaande of wilt u uw situatie aan een slachtofferadvocaat voorleggen? Neem dan contact met ons!
